Η εμπειρία από τη δραστηριότητα του Νεανικού Πλάνου στους Παξούς το 2013 και τα αποτελέσματά της αποτελούν χαρακτηριστικό δείγμα της ουσιαστικής συμβολής του σε μια σύγχρονη εκπαίδευση με τη χρήση των νέων τεχνολογιών και παράλληλο άνοιγμα στην κοινωνία. Και αναμφισβήτητα μπορεί ν αποτελέσει μοντέλο για ανάλογες δράσεις. Ας τη δούμε από κοντά.
Το διάστημα μεταξύ 10 και 14 Απριλίου 2013 υλοποιήθηκε για πρώτη φορά στο πανέμορφο νησί του Ιονίου ένα κινηματογραφικό εργαστήριο με ευθύνη του Νίκου Θεοδοσίου, σκηνοθέτη και καλλιτεχνικό διευθυντή της Camera Zizanio. Σε αυτό χρησιμοποιήθηκε η εμπειρία του Νεανικού Πλάνου από την πολύχρονη εφαρμογή του προγράμματος «Εκφράζομαι με εικόνες και ήχους».
Στο εργαστήριο στους Παξούς πήραν μέρος 40 μαθητές γυμνασίου λυκείου (σχεδόν οι μισοί από το σύνολο των μαθητών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης του νησιού) και πέντε καθηγητές. Και ήταν ενταγμένο στο “Πρόγραμμα Υποστήριξης Πρωτοβουλιών Μαθητών, ΕΝΤΟΣ, ΕΚΤΟΣ και ΕΠΙ ΤΑ ΑΥΤΑ» της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς .
Το ξεκίνημα του εργαστήριου στους Παξούς.
Το εργαστήριο έγινε στους χώρους του σχολείου και έξω από τις ώρες διδασκαλίας. Οι εκπαιδευτικοί που συμμετείχαν δεν είχαν καμία πρόσθετη αμοιβή γι αυτή την υπερωριακή απασχόληση. Αξίξει να τους αναφέρουμε : Ματαράγκας Διονύσης, Λύχνου Πέπη, Λιανού Σταυρούλα, Διγενή Αναστασία, Κιόση Άννα.
Ο μεγάλος αριθμός των μαθητών, ο ενθουσιασμός τους για κάτι πρωτόγνωρο, η σχετική προετοιμασία αλλά κι οι γνώσεις που είχαν κάποιοι εκπαιδευτικοί επέτρεψε να δημιουργηθούν όχι μια, όπως ήταν ο αρχικός σχεδιασμός, αλλά δυο ταινίες μυθοπλασίας. “Επείγον Περιστατικό” ο τίτλος της πρώτης και διάρκειας 5 λεπτών και ‘Basket Roll”, της δεύτερης και διάρκειας 2:30 λεπτών. Και οι δύο ταινίες είχαν ως κεντρικό θέμα, τα δικαιώματα των παιδιών.
Στην πρώτη ταινία επισημαίνονται πολλά από τα σύγχρονα προβλήματα των νέων ανθρώπων όπως ο κοινωνικός αποκλεισμός, ο εκφοβισμός, αλλά και το οξύ πρόβλημα του αποκλεισμού των νησιών κατά τη διάρκεια των ημερών με κακοκαιρία και στο δεύτερη οι μαθητές αντιμετώπισαν με φαντασία και χιούμορ την αναπηρία ενός συμμαθητή τους.
Προβολή στην αίθουσα του δημοτικού Συμβουλίου Παξών
Η πρώτη προβολή των ταινιών πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 14 Απριλίου στην αίθουσα του Δημοτικού συμβουλίου των Παξών που γνώρισε μια απίστευτη κοσμοσυρροή. Κι από κει άρχισε το μεγάλο ταξίδι.
ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΤΑΞΙΔΙ
Με πρωτοβουλία του Νεανικού Πλάνου η ταινία “Επείγον Περιστατικό”, με αγγλικούς υποτίτλους πλέον, εστάλη σε Φεστιβάλ του εξωτερικού. Κι η πρώτη μεγάλη διάκριση ήρθε από την Αυστρία. Η ταινία επελέγη να παρουσιαστεί στον μεγάλο θεσμό των Media Literacy Awards που οργανώνει κάθε χρόνο το Αυστριακό Υπουργείο Παιδείας, Τεχνών και Πολιτισμού. Στην παρουσίαση κλήθηκαν να παρευρεθούν οι συντελεστές της ταινίας. Οι οργανωτές κάλυπταν το μεγαλύτερο μέρος των εξόδων έτσι μπόρεσαν να ταξιδέψουν στη Βιέννη τρεις μαθητές και η καθηγήτρια Πέπη Λύχνου.
Το γεγονός της διάκρισης στα Media Literacy Awards κινητοποίησε τα ΜΜΕ στην Ελλάδα που έδωσαν μια τρομερή δημοσιότητα στο γεγονός. Εφημερίδες, δικτυακοί τόποι, ραδιόφωνα, τηλεοράσεις κλπ αναπαρήγαγαν το γεγονός. Η μια συνέντευξη διαδέχονταν την άλλη. Το τηλέφωνο χτύπαγε ασταμάτητα στο σχολείο. Το μικρό νησί του Ιονίου δέχτηκε μια πρωτόγνωρη δημοσιότητα όχι για τις φυσικές ομορφιές του αλλά για το δημιουργικό έργο των παιδιών του.
Η ταινία, ανεβασμένη στο youtube σε λίγες μέρες δέχτηκε 15 χιλιάδες «χτυπήματα». Σήμερα τα «χτυπήματα» έχουν φτάσει τις 20 χιλιάδες.
Η εμπειρία της Βιέννης ήταν μοναδική για τα παιδιά από τους Παξούς. Το θερμό χειροκρότημα στο τέλος της παρουσίας της ταινίας τους την Πέμτη το απόγευμα 7 Νοεμβρίου στην κατάμεστη αίθουσα του Dshhungel Wien στο MuseumsQuartier της Βιέννης ήταν η μεγαλύτερη επιβράβευση. Η ταινία ενθουσίασε όλους τους θεατές ανάμεσα στους οποίους ήταν και οργανωτές νεανικών Φεστιβάλ από άλλες χώρες.
Στη Βιέννη
Τα παιδιά αλλά και η καθηγήτρια Πέπυ Λύχνου που τα συνόδευε, απαντώντας στις πολλές ερωτήσεις των παρουσιαστών επικεντρώθηκαν στα κοινωνικά ζητήματα που αναδεικνύει η ταινία, τη μεγάλη απήχηση που είχε στην Ελλάδα και τη μεγάλη δημοσιότητα που της δόθηκε όπως και στη ζωή σε αυτό το πολύ μικρό νησί.
Στη Βιέννη ήρθαν και οι πρώτες δυο προσκλήσεις για συμμετοχές σε Φεστιβάλ του εξωτερικού όπως το Time Line Film Festival στην Ιταλία και το MICE στη Βαλένθια. Η ταινία επίσης προβλήθηκε στο Jana International Film Festival For Children & Youth 2013 που έγινε από τις 22 ωςτις 30 Οκτωβρίου 2013 στη Βυρηττό. Και οι δυο ταινίες από τους Παξούς συμμετείχαν στο διαγωνιστικό τμήμα της 13ης Camera Zizanio που έγινε τον Δεκέμβριο του 2013 στον Πύργο.
Κι ενώ το «Επείγον Περιστατικό» συνεχίζει το ταξίδι του στον κόσμο οι μαθητές στους Παξούς ετοιμάζονται με ενθουσιασμό για το «δεύτερο γύρο». Και με πιο μεγάλη συμμετοχή.
ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ
Μαθητές και καθηγητές από τους Παξούς μας εμπιστεύτηκαν τις εντυπώσεις τους από αυτή την εξαιρετική εμπειρία.
Διονυσία Αργυρού, μαθήτρια (συμμετείχε στο εργαστήρι και το ταξίδι στη Βιέννη)
«Το ταξίδι στη Βιέννη ήταν και θα παραμείνει μια υπέροχη εμπειρία. Αν και σύντομο μάθαμε τόσα πολλά…Η διάκρισή μας στα Media Literacy Awards ήταν κάτι που δεν περιμέναμε, ωστόσο ήταν μια πολύ ευχάριστη εξέλιξη για την πρώτη μας ταινία.
Στο χώρο των εκδηλώσεων η αίσθηση της ύπαρξής μας ήταν θαυμάσια. Ακούγονταν γύρω μας πολλές διαφορετικές γλώσσες,γνωρίσαμε άτομα από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες και μάθαμε για αυτούς.
Παρακολουθήσαμε διάφορες ταινίες, παιδιά που μιλούσαν για το πως τις έφτιαξαν. Όταν ήρθε η σειρά μας και πρόβαλλαν την ταινία μας στη μεγάλη οθόνη και πήγαμε στη σκηνή να μιλήσουμε τα συναισθήματά μας ήταν υπέροχα. Η ταινία μας ήταν από τις καλύτερες,κάναμε πολύ καλή εντύπωση, όλοι ήταν ενθουσιασμένοι.
Πρέπει, επίσης, να προσθέσω ότι η Βιέννη είναι μια πανέμορφη πόλη, τα κτίρια είναι εντυπωσιακότατα. Αν και Νοέμβρης, δεν είχε κρύο, και περπατούσαμε άνετα στο κέντρο. Μέσα από τα Media Literacy Awards γνωρίσαμε μια πόλη διαφορετική, με άλλο πολιτισμό, άλλες συνήθειες.
Η όλη εμπειρία ήταν φοβερή,θαυμάσια,αξέχαστη. Θα ήθελα, αν μου δοθεί η ευκαιρία να συμμετάσχω σε κάτι παρόμοιο,είτε στην ίδια είτε σε διαφορετική πόλη ή χώρα. Ελπίζω σύντομα να οργανώσουμε το κινηματογραφικό εργαστήρι μας και να φτιάξουμε καινούριες ταινίες.”
Κωνσταντίνα Τυρολόγου, μαθήτρια (συμμετείχε στο εργαστήρι όχι όμως στο ταξίδι στη Βιέννη)
“Μεγάλη συγκίνηση αισθανθήκαμε όταν αντικρίσαμε τους φίλους και συμμαθητές μας να επιστρέφουν από το ταξίδι τους στη Βιέννη για τη βράβευση της ταινίας μας. Ποτέ δε φανταζόμασταν πως η δουλειά που κάναμε θα είχε τόσο μεγάλη απήχηση, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Δημιουργήσαμε την ταινία, καταρχάς, γιατί ήταν κάτι πρωτόγνωρο για μας και θέλαμε να βιώσουμε την εμπειρία και δεύτερον γιατί θέλαμε να προβάλλουμε το πρόβλημα του ρατσισμού αλλά πολύ περισσότερο του αποκλεισμού του νησιού μας σε περιόδους κακοκαιρίας¨σε καμία περίπτωση δεν προσδοκούσαμε κάποιου είδους βράβευση. Από την αρχή ήμασταν ενθουσιασμένοι με την όλη εμπειρία και ποτέ δεν πέρασε από το μυαλό μας ότι ένα απλό ταινιάκι, με προετοιμασία μιας εβδομάδας και δουλειά τεσσάρων ημερών θα γινόταν η αιτία διεθνούς διάκρισης του σχολείου μας. Όλοι είμαστε πολύ περήφανοι για το κατόρθωμά μας το οποίο μας ενθάρρυνε να προχωρήσουμε στην επόμενη ταινία μας με πολύ ζήλο.”
Gioia Baiocchi (δε συμμετείχε στο εργαστήρι)
“Μόλις έμαθα ότι στο σχολείο μας θα λάμβανε μέρος ένα εργαστήρι κινηματογράφου, δεν ενθουσιάστηκα ιδιαίτερα. Δεν πίστευα πως θα ήταν μια δραστηριότητα που θα μπορούσε να φέρει τόσο θετικά αποτελέσματα και καθώς ήμουν πιεσμένη από εξωσχολικές δραστηριότητες δε συμμετείχα τελικά.
Όταν είδα τα εκπληκτικά αποτελέσματα, εντυπωσιάστηκα από τη δουλειά των συμμαθητών μου και χάρηκα πάρα πολύ με τη μεγάλη βράβευση.
Μετάνιωσα που δεν μπόρεσα να συμμετάσχω στο εργαστήρι, γιατί πιστεύω ότι τα παιδιά έμαθαν πολλά και ενδιαφέροντα πράγματα. Εύχομαι η κινηματογραφική ομάδα να συνεχίσει τη δουλειά της, ώστε και εγώ να μπορέσω να λάβω μέρος στην επόμενη ταινία.”
Μάστορα Περσεφόνη, Κοινωνιολόγος,ΠΕ10, Διευθύντρια του Γυμνασίου-Λ.Τ Παξών
“Όταν το σχολείο μας ανέλαβε το πρόγραμμα της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς “ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ «ΕΝΤΟΣ, ΕΚΤΟΣ και ΕΠΙ ΤΑ ΑΥΤΑ» ” ήμουν σίγουρη ότι κάτι θαυμαστό θα ακολουθούσε.
Η σιγουριά μου αυτή ξεπηδούσε από το γεγονός ότι ξέρω καλά τους συναδέλφους μου, τις ικανότητές τους, το μεράκι τους για τη δουλειά τους αλλά και για τα παιδιά.
Γνωρίζω, επίσης, και τα παιδιά μας. Γνωρίζω ότι κρύβουν μέσα τους απίστευτες δυνατότητες που περιμένουν τις κατάλληλες συνθήκες για να γίνουν ικανότητες. Ζώντας μαζί τους “βλέπω” σκέψεις, ιδέες, προβληματισμούς που απασχολούν την ψυχή τους και χρειάζονται εκείνο το “κάτι” για να εξωτερικευτούν.
Η σιγουριά μου για την έκβαση του εγχειρήματος ενισχύθηκε, καθώς γνώρισα τον κ.Θεοδοσίου, έναν κύριο ήρεμο, γαλήνιο, χαμηλών τόνων. Για μένα αυτά είναι τα χαρακτηριστικά ενός ανθρώπου που είναι πραγματικά γνώστης αυτού που κάνει.
Και τελικά το αποτέλεσμα δικαίωσε τις προσδοκίες μου. Εντυπωσιακό το αποτέλεσμα της παραγωγής των δύο μικρών ταινιών καταρχήν από τεχνικής άποψης, αν αναλογιστεί κανείς το λίγο χρόνο που είχαν στη διάθεσή τους, τα λιγοστά μέσα και την έλλειψη πείρας των εμπλεκομένων, μικρών και μεγάλων σε θέματα κινηματογράφου.
Επιπλέον, εξαιρετικά συγκινητικός ο τρόπος προσέγγισης των θεμάτων που επέλεξαν τα παιδιά να προβάλλουν σχετικά με τα δικαιώματα των παιδιών. Μιλούσε κατευθείαν στην ψυχή του θεατή. Αυτό εξάλλου αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι η δουλειά της ομάδας διακρίθηκε μεταξύ πολλών άλλων παρόμοιων προσπαθειών στο φεστιβάλ της Βιέννης.
Μπράβο σε όλους σας. Μας κάνατε περήφανους.”
Σκηνή από την ταινία «Επείγον Περιστατικό»
Η καθηγήτρια Πέπη Λύχνου μιλώντας για την εμπειρία της στην Αναστασία Καλαφάτη στο ειδησεογραφικό πόρταλ TVXS είπε:
Στο σχολείο μας δημιουργήθηκε τον Απρίλιο του 2013 ένα κινηματογραφικό εργαστήρι στα πλαίσια του προγράμματος «Μαθαίνουμε τα δικαιώματα μας και τα διεκδικούμε !» με την υποστήριξη της Γενικής Γραμματείας Νέας. Έτσι η ενημέρωση των παιδιών αλλά και τα σενάρια που αυτά έγραψαν αφορούσαν τα δικαιώματα των παιδιών.
Επιπλέον η ταινία αγγίζει πολλά προβλήματα(bulling, ρατσισμό, το δικαίωμα στην υγεία, τη ζωή κτλ.) που απασχολούν τους νέους. Στην Ελλάδα δόθηκε έμφαση στο αντιρατσιστικό μήνυμα της ταινίας ενώ στη Βιέννη, όπου και διακρίθηκε, προκάλεσαν εντύπωση οι ιδιαίτερες συνθήκες ζωής σε ένα μικρό Ελληνικό νησί όπου απουσιάζει το νοσοκομείο και η συγκοινωνία- επικοινωνία με την ηπειρωτική Ελλάδα. Εκεί έγκειται η μαγεία της δημιουργίας και της τέχνης, ότι δηλαδή το μήνυμα προσδιορίζεται με βάση τις εμπειρίες και τις ιδιαίτερες συνθήκες του καθενός.
Τα παιδιά είχαν μια εβδομάδα προετοιμασίας από εμάς, τους εκπαιδευτικούς όπου παρέμεναν στο χώρο του σχολείου μετά τη λήξη των μαθημάτων τους. Είχαν την ευκαιρία να συμμετάσχουν σε διάφορες δράσεις όπως: ενημέρωση για τα άρθρα της Σύμβασης για τα δικαιώματα του παιδιού, θεατρικό παιχνίδι, προβολή βίντεο, αυτοσχεδιασμός, μουσική, έκφραση συναισθημάτων μέσα από τη ζωγραφική, παιχνίδι, μελέτη περιπτώσεων, συγγραφή σεναρίων κ.α.
Στη συνέχεια ακολούθησε το κινηματογραφικό εργαστήρι όπου ο κ. Νίκος Θεοδοσίου (απ την Κάμερα Ζιζάνιο σε συνεργασία με το Νεανικό Πλάνο) τα μύησε στα μυστικά της τέχνης του κινηματογράφου. Οι μαθητές με ενθουσιασμό πρότειναν και ανέλυσαν σενάρια, μοίρασαν ρόλους, σκηνοθέτησαν, έπαιξαν, κινηματογράφησαν και έκαναν μοντάζ δημιουργώντας τις δικές τους ταινίες. Αν και όλοι ήμασταν πολύ χαρούμενοι με το αποτέλεσμα κανένας δεν περίμενε ότι μια από τις ταινίες μας θα είχε τέτοια επιτυχία.
Η διάκριση και η επιτυχία της ταινίας, ήταν για εμάς γεγονός που μας προκάλεσε έκπληξη και χαρά. Δεν φανταστήκαμε και δεν επιδιώξαμε κάποια διάκριση. Εμείς αντιλαμβανόμαστε την ταινία σαν το αποτέλεσμα μιας εξαιρετικά ενδιαφέρουσας σχολικής δράσης, χωρίς να υπάρχει κατ’ ανάγκην η πρόθεση της πολιτικής χροιάς που κάποια μέσα θέλησαν να της προσδώσουν. Τα παιδιά που ήταν και οι βασικοί συντελεστές αυτής της επιτυχημένης προσπάθειας, έδωσαν την πιο αντικειμενική εικόνα του όλου εγχειρήματος, μιλώντας στα μέσα ψύχραιμα και ακομπλεξάριστα.
ΟΠΤΙΚΑΚΟΥΣΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ
Η ταινία Basket Roll
Η ταινία «Επείγον Περιστατικό»
Ένα βίντεο (στηριγμένο σε φωτογραφίες) καταγραφής της δράσης στους Παξούς
Μαθήματα στο σκοτάδι 